Các biểu hiện sau có phải bạn đã mắc bệnh gan?

1.      Bị vàng da, vàng mắt là bị bệnh gan?

Thông thường bệnh gan được nhận biết khi bệnh nhân hoặc những người xung quanh phát hiện thấy mắt hoặc da của bệnh nhân bị vàng.

Tuy vậy, không phải lúc nào thấy vàng da cũng là bị bệnh gan. Vàng da trong bệnh gan là do tăng bilirubin vượt quá mức bình thường trong máu.

Thực tế có nhiều trường hợp bệnh nhân đến khám bệnh vì thấy da bị vàng nhưng khi bác sĩ hỏi ra mới biết là gần đây, do táo bón họ đã ăn rất nhiều đu đủ liên tiếp trong nhiều ngày và chỉ xuất hiện vàng da mà không có vàng mắt.

Quan trọng nhất là khi xét nghiệm máu thì bilirubin hoàn toàn bình thường. Hiện tượng đó là do trong đu đủ hoặc một số hoa quả khác như cà rốt có chứa nhiều chất β-caroten là tiền chất của vitamin A.

Khi ăn nhiều, chất này sẽ ngấm vào da làm cho da có màu vàng. Và dĩ nhiên nếu ngưng ăn chừng vài tuần thì vàng da sẽ biến mất. Một số thuốc như Chloroquine, Qui­nine... khi uống nhiều cũng có thể làm cho da bị vàng nhưng cũng không làm vàng mắt. Chỉ cần ngưng các thuốc trên, màu da sẽ trở về bình thường như xưa.

Một số trường hợp bị thiếu máu nhiều, nước da của bệnh nhân có thể bị “xanh xao, vàng vọt” dễ nhầm lẫn là bị vàng da. Khi khám kỹ sẽ thấy da và niêm mạc rất nhợt nhạt do thiếu máu.

2.      Nước tiểu vàng và nóng là bị bệnh gan?

Đi tiểu nước tiểu vàng đậm là triệu chứng thường được bệnh nhân nhận biết sớm nhất, trước khi thấy có vàng da vàng mắt. Tuy nhiên, không phải lúc nào đi tiểu nước tiểu vàng đậm là bị bệnh gan.

Màu nước tiểu bình thường có thể từ không màu cho đến vàng nhạt và vàng đậm tùy theo lượng nước được uống nhiều hay ít.

Ví dụ như khi thời tiết nóng nực hoặc khi bị sốt, đổ mồ hôi nhiều mà uống ít nước sẽ làm cho nước tiểu bị cô đặc lại nên màu nước tiểu sẽ vàng sậm hơn. Tình trạng này chỉ xảy ra thoáng qua và khi uống nước đầy đủ thì màu nước tiểu sẽ lợt đi.

Màu nước tiểu có thể bị thay đổi khi ta uống một số thuốc ví dụ như Chloroquine hoặc vitamin B2 (Ribo- flavine) có trong các thuốc bổ đa sinh tố như Becozyme, Hydro- sol polyvitaminé, Alvityl... Do các thuốc này có màu vàng nên khi được thải ra nước tiểu cũng làm nước tiểu có màu vàng sậm. Một thuốc khác như Rifampicine dùng để trị bệnh lao, khi thải qua nước tiểu có thể làm cho nước tiểu có màu đỏ sậm và thường làm bệnh nhân hoảng sợ vì tưởng mình bị tiểu ra máu hoặc bị bệnh gan.

Nước tiểu dĩ nhiên là phải “nóng” vì có nhiệt độ bằng với nhiệt độ của cơ thể (vào khoảng 37°C). Vì vậy, nước tiểu “nóng” không liên quan gì đến việc “nóng” gan hay “mát” gan.

3.      Da bị ngứa hay nổi mề đay, nổi mẩn đỏ là bị bệnh gan?

Dân mình mỗi khi bị ngứa hay bị nổi “phong” (nổi mề đay); thậm chí hễ có bất kỳ biểu hiện gì ở ngoài da ví dụ như bị chàm ở da (eczema), nổi bong bóng nước ngoài da, nổi các mẫn đỏ, sần ngoài da ... đều được xem như do gan bị “nóng “ mà “phát” ra .

Thật ra, một số bệnh gan cũng có thể gây ngứa nhất là khi bị vàng da do tắc mật nặng.  Còn đa số các trường hợp khác, ngứa thường là biểu hiện của các bệnh lý về da như nấm ở da, lang ben hoặc ghẻ ngứa...

Triệu chứng nổi “phong ngứa” (nổi mề đay) sau khi ăn các đồ “phong” hay “đồ biển”, thịt bò... là do hiện tượng dị ứng. Dị ứng là một phản ứng của cơ thể xảy ra khi tiếp xúc với một chất mà cơ thể xem như là chất “lạ”. Khi bị ngứa và nổi mề đay, quan trọng nhất là phải tìm hiểu kỹ xem gần đây bệnh nhân có ăn, uống thuốc hay tiếp xúc với chất gì mới lạ hay không ví dụ như xài một loại mỹ phẩm mới.

Triệu chứng ngứa do dị ứng thường giảm hoặc hết khi ngưng tiếp xúc với các chất gây dị ứng và khi dùng các thuốc chống dị ứng chứ không phải uống các thuốc “lọc” gan mà hết được .

4.      Nổi mụn trứng cá cũng là da bệnh gan?

Nhiều thanh niên bị mụn trứng cá mặt hoặc lưng thường tự động mua các thuốc làm “mát” gan như ắc-ti-Sô, BAR, sulfarlem cholin... để uống vì quan niệm rằng mụn phát sinh là do gan bị “nóng” hoặc không “lọc” được các chất độc nên mới “xì” ra da.

Thật ra, mụn trứng cá phát sinh là do tăng tiết các chất bã nhờn từ tuyến mồ hôi ở dưới da. Hiện tượng này thường xảy ra ở thanh-thiếu niên đang lúc tuổi dậy thì, cơ thể đang tăng trưởng nên tăng tiết các nội tiết tố (hormone) làm kích thích tuyến bã ở da tăng tiết chất nhờn gây bít các lỗ chân lông và làm cho da bị “trăm hoa đua nở”. Hiện tượng này càng bị nặng hớn nếu ăn nhiều đồ ngọt và vệ sinh da kém, các mụn có thể bị nhiễm trùng và làm thành mụn mủ.

Thông thường thì các mụn trứng cá sẽ “phai tàn” theo thời gian chứ không có liên quan gì đến việc “gan yếu” hay bị “nóng gan” cả. Bằng chứng là các bệnh nhân bị bệnh gan mãn tính dẫn đến xơ gan, suy gan trầm trọng mà có thể không có một hạt mụn nào.